Mga Bâgong Tingog

MAHÎBOG AN BALAOG na na himo kan nakakaagi pa sanáng Juliana Arejola-Fajardo Workshop sa Pagsurat-Bikol. Sa ika-anom taon, malinaw an tabang na pagláom na itinatao kaini sa kabilogan kan literaturang Bikol. Nagpapahiling ini na may laad an aspektong ini kan satong kultura.

Sampolo an nagin fellows kan JAFWPB; sampolong fellows na minalakbay sa manlaenlaen na genrés kan literatura; sampolo na naggikan sa manlaenlaen na lugar sa Kabikolan. Sinda Jonher Cañeba kan Iriga, Troy Christopher Carretas kan Legazpi, Wilbert Cipria kan Tabaco, Juan Escandor Jr. kan Naga, Richard Madrilejos kan Tabaco, Ma. Bernadette Negrite kan Calabanga, Camarines Sur, Eileen Nidea-Parrocha kan Ragay, Cam. Sur, Fe Peralta kan Pili, Cam. Sur, Jan Kevin de Quiroz kan Naga, asin man si Eduardo Uy Jr. kan Gubat, Sorsogon.

Nakakaogmang hilingon man an mga background kan mga fellows huli ta dakol sa mga ini mga paratokdo, arog ka Carretas, Madrilejos, Nidea-Parrocha, Peralta asin Uy. Marhay na penomenon ini huli ta makusog an pagtulod sa mga panahon na ini sa literaturang Bikol bilang kaayon sa curriculum sa mga eskwelahan sa satong rehiyon. Kun an mga paratokdo mabobotong ta pasiring sa dakulang pag-apresyar sa sadiring literaturang, sinda na mismo an matukdo asin maheras kaini sa saindang mga estudyante. Sinda Cañeba, Cipria asin Negrite mga estudyante, asin dakulang signos na kontraryo sa sabi-sabí na an satong kaakian dai nang pakiaram sa kultura asin literatura. Si Cañeba saro man na para-pelikula na an obra minidbid na sa nasyunal na lebel. Si Escandor, na midbid na peryodista sa Bikol, nagheras man kan saiyang mga osipon na mahihilingan nin panibagong direksyon kan satong mga istorya.

Sa enot na aldaw kan workshop, isinaysay man liwat kan panelistang si Kristian Cordero an saiyang lektura dapit sa manlaenlaen na ladawan ni Inâ—Birhen kan Peñafrancia—sa kahiwasan kan literaturang Bikolnon. Kasunod man kan saiyang lektura an pagheras ni Fr. Andrew Recepcion kan historya kan tradisyon kan debosyon ki Ina digdi sa Kabikolan. An mga ini napapanahon sana huli man sa pagpintakasi ta sa ika-300 taon kan debosyon ki Ina.

Sa laog kan workshop, nagkaigwa man nin panahon tanganing pag-orolay-olayan an kontemporanyong kamugtakan kan literatura kun sain natukar man an mga presenteng nangyayari sa lado kan pagsurat-Bikol. Nagpalataw sana an pag-orolay-olay kan manlaen-laen na dalan na inaagihan kan lambang parasurat, sain man siya gikan, o ano man an saiyang pagtubod sa buhay. Dakula man an paglaom na tinatao kan tinutubdan na pagtalubo liwat o renaissance subuot kan literaturang Bikol. Naghererasan man duman kan mga kontemporanyong mga pangangaipo asin isyu kan literaturang Bikol.Kadaklan sa mga fellows mga para-rawitdawit alagad importanteng tawan pagtânaw an mahibog na katiponan kan mga pasali o drama—na kadaklan minatukar nin mga kontemporanyong isyu arog kan kosepto kan pamilya, pagataman sa kapalibutan, asin iba pa. An osipon na entry ni Escandor sa workshop tibaad iyo an enot na crime fiction sa Bikol na mahihilingan nin gira kan pagigin peryodista kan kagsurat. An mga bagong tingog na ini sa satong literatura malinaw na nagpapaisi sa sato na mahiwas pa an puwedeng diskubrehon sa pagsurat sa satong rehiyon. Malinaw man kaining pinapahiling bakong problema huli ta yaman tang gayo an pagkakaigwa nin dakol na dila o tataramon huli ta orog pa kaining pinapa-diverse asin pinapahibog an dinadalaganan kan satong sadiring arte.

Huli man sa workshop, malaad na agyat an pagtabang sa mga hagbayon na parasurat tanganing orog pang magtalubo an craft sa pagsurat. Agyat man sa mga parasurat an pagbasa na magpapapino sa saindang mga sensibilidad asin paghiling sa kinaban na hinihiroan. Matataparan man kaini an agyat sa lambang parasurat na magsurat nin bâgo o maghiling sa mga bagay-bagay sa panibago asin lâbas na lente. Agyat man na pagyamanon kan sistema nin edukasyon an pagtukar kan arte asin humanidades sa mga eskwelahan na magpapatarom sa kritikal na pag-iisip asin sensitibong pagtanaw sa mga pangyayari sa buhay.

Sa kabilogan, malinaw na an JAFWPB igwang dakulang katungdan sa pagpapatalubo kan mga bagong tingog sa lado kan pagsurat sa Bikol. Laoman ta nanggad na huli sa mga paghirong siring kaini, dai nanggad mapapara sa uniberso an satong arteng sinusurat.

An tolong aldaw na workshop na ginibo sa Caceres Cathecetical Center, Peñafrancia Basilica Complex, sa Balatas, Naga City, kan Mayo 23 sagkod 25, napangyari kan Arejola Foundation for Social Responsibility sa tabang kan Peñafrancia Tercentenary Cultural Committee asin man kan Naga City Jaycees. Nagin panelista, kaiba kan saindong lingkod, sinda José Jason L. Chancoco, K. Cordero, Adrian V. Remodo, man an workshop convenor na si Carlos A. Arejola.

Si Vic Nierva nagba-blog sa http://aponihandiong.blogspot.com.