Roland Tolentino

May kaganyakan na ang kultura sa pagtanggap ng estetikang bading sa pananamit (fashion). Una, tila may umaalagwang sektor sa ekonomiya-partikular ang call center at BPO (Business Process Outsource)-na nagpapaariba rin sa estetika ng bading. Ikalawa, ang mismong estetikang ito ay magkaalinsabay na may dating na kosmopolitan at sterile na hitsura, kaya nagpapaugnay sa metropoles ng bansa sa aspirasyong wanna-be First World ng estado.

MANILA - Magtatapos na ang ika-sampung taon pagkapresidente ni Gloria Arroyo, at matatag ang kanyang kulturang kontribusyon. Kakaiba ang mga ito sa karanasan ng mga kamakailang presidente ng bansa. Ito ang pinakamasahol na kulturang kontribusyon ng anumang presidente sa kagyat na kasaysayan ng bansa. Lantaran naman ang gamit ng fasismo ng anumang rehimen pero ang kay Arroyo ang naghasik ng pinakabangkaroteng kulturang tahasang ginamit para sa politikal at ekonomiyang ganansya.

Ang "ako mismo" ay isang ad campaign na sinasaad na sa sarili magsisimula ang pagbabago. Dili walang iba kundi ako ang susi sa transformasyong panlipunan. Hindi aksidente na ang kampanya ay nakatuon sa pagpasok ng bansa sa eleksyon ng 2010. Tila susing kawing sa iba pang kampanya ukol sa first-time voter registration, pati na ang "boto mo, ipatrol mo."

Nabuhay akong nagkaroon ng politikal na kamulatan sa kasagsagan ng diktaduryang Marcos. At bahagi ng kamulatang ito, ang pag-challenge ni Cory Aquino sa diktadurya. Bago siya pumasok sa asasinasyon ng kanyang asawang si Ninoy, isinumpa raw ang henerasyon namin-"ang martial law babies"-na ang tangi naming pangulong makikilala ay si Marcos, at matapos, si Imelda.

Sunod-sunod silang tumutumba. Ito ang isang bersyon ng tiempo muerto, o ang patay na panahon. Nauna kong narinig ang gamit ng "tiempo muerto" sa kalakaran ng paggawa ng sakadas, ang pana-panahong manggagawa sa bukid. Bukod sa pakyawan ang bayad, sa panahon lamang sila ng tagtanim at tag-ani may kabuhayan. Mas mahaba ang panahon ng paghihikahos kaysa sa isang kahig, isang tuka.

Naalaala ko nang huling gumamit ng ganitong formula, sa klase sa chemistry. Hindi nga ba't ang urban legend ay tinanong daw ni Eddie Ilarde, host ng noontime show na Student Canteen, ang kontestant, "Ano ang pangkaraniwang tawag sa NaCl?" At dahil hindi makasagot ang kontestant, nagbigay ito ng clue. "Ito ang binubudbot niyo sa itlog ng inyong Mister." Dali-daling sumagot ang kontestant, "Pulbos!" Namula si Ilarde, humagalpak ng tawa, pati ang mga audience sa studio. Nagtataka lamang ang kontestant kung bakit.