Lista

KUN AN IMPLIKASYON kan surat ni Executive Secretary Paquito Ochoa ki Sipocot Vice-Mayor Beth Abergos iyo an padagos nang pagpaontok kan Libmanan-Cabusao Dam Project, tibaad panahon naman tanganing hanapon ta an mga pastidyong maysala kun tano ta an dam project na ini dai makatotoohan asin peligroso poon pa sa kapurupinònan. Siring sa saindang balùbagi sa samo kaidtong mga enot na arangkada kan LupiKontraDam, an mga maysalang ini iyo an maninigong apodón na peste huli sa saindang daing pakimànong pagratak sa pagsarig kan banwaan na enot na dapat nindang panoan. Nakakamundô na mga ahensiya kan gobyerno pa an problematiko sa paghaman nin sarong proyektong pangkauswagan kuta na an katuyuhan; alagad huli sa saindang kapabayaan o pagbasang-basang o pagratak, an proyekto nagin hangaw na saná asin nagpara man sa paglaom kan mga paraomang nangangaipo.

            Hilingon ta an mga ahensiya kan gobyerno asin an saindang partikular na mga kontribusyon o kangangalasan sa LCDP:

            BRBWMP an nangengenot na ahensiya kan gobyerno sa Libmanan-Cabusao Dam Project. Sa irarom ni dating ASec Tomasito Monzon, kanigoan na gayo an mga pigparagiribo kan BRB tanganing magin mahamot sa tawo—sa likod kan nangunguriyat na mga salâ—an LCDP; sa lindong kaini an BRB-PMO na pinamahalaan ni Atty. Ricky Tomotorgo. Sinda an nagkondusir nin kadakol na mga pa-meeting asin mga sere-seminar na sa katapusan nagin dokumento nin social acceptance. Sinda an nagpadara nin mga community organizers na pigralamuda saná sa Lupi huli man sa kawaran nin mga kasimbagan sa mga hapot kan mga tawo. An BRB man an nagmukna nin home-less Homeowners’ Association sa Lupi na pigparapaturubod na may samagtak na maabot sainda. An BRB man an nagpamudmod nin livelihood financing na ipinanao sa mga taga-Lupi na sagkod ngunyan dai man namonitor kun napasain o kun pano na maibabalik sa kaban kan banwaan. Aram kan mga inhinyero kan BRB na dai pa naaabot an katagasan sa magigin pundasyon kan dam, alagad hinaman nindang punan an pagtugdok sa dam; boot sabihon dai sindang pakimano sa distrosong puwedeng mangyari. Halipot an kolum na ini, an kontribusyon kan BRB sa LCDP mangangaipo nin halabaon na listahan.

            NIA 5, sa irarom ni Engr. William Ragodon, an subuot namamahala sa istruktural asin pag-aadal na dimensyon kan dam. Alagad, may mga pagkakataon na itatao ka ninda sa BRB kaidto huli ta sinda nagtuturuklingan. NIA an dapat basolon sa anomalya na tadaw dapat itugdok na an dam mantang an EIS kaini palpak—kadakol loopholes, kadakol salang figures, kadakol palyadong lohika. Sa hiling ko, ta mga propesyunal na inhinyero man an mga nasa NIA, aram man ninda na magigin dakulang kapatalan kun itutugdok an dam huli sa mga minasunod na dahilan: klase nin dagang tutugdukan, an paghiro kan daga sa lugar na tutugdukan, an langkaw kaini asin an pressure kan tubig pasiring sa sinasabing mga benepisyaryo, an pagkahaman kan dam na mayo pang kanal na aagusan kan tubig, an totoong antas kan tubig pag an tubig naglangkaw na asin kadakol pang iba. Ano daw ta kaipuhan magbuta-butahan o magbungog-bungogan? NIA, kaiba kan BRB, an dapat sulsulon na an EIS palpak, alagad orog pa, huli ta palpak na ngani, pirit pa nindang tinatanos na amendment saná subuot an dapat gibohon. Dawa siisay na nagkokondusir nin mga EIA makakasabi na an arin man na proyektong nangangaipo nin EIA, pag hinirá an arin man na komponent kaini, mangangaipo ini nin panibàgong EIA. Malinaw iyan.