Mayon Limited

I AM a Bikolano. I was born in Bikol. I grew up breathing Bikol air. Even up to now, I am in Bikol; I work here, I spend my earnings here. I eat my breakfasts, lunches, dinners, and take my meriendas here. I utter or contemplate on my prayers in Bikol. I talk to my friends, loved ones and even strangers in Bikol (first, then use another language if my language is strange to the stranger). I transact with other people in Bikol. I am not surprised if dreams come to me in my sleep like clips of films with screenplay penned in my own language. I write in Bikol, of Bikol, for Bikol.

AN anuman na ipinapamidbid maninigong sabihon na ini bago. Minsan pang an ipinapamidbid namidbid naman kan mga nainot kaidto. Halimbawa, kun dai aram kan sarong tawo na ‘aroalas-dose’ an ngaran kan tinanom na nahihiling niya, an pagkasabot kan ngaran kaini sarong bagong pangyayari dawa ngani ini aram kan saiyang mga magurang o mga nakakagurang.

PANAHON NA SUBUOT KAN MGA bagong midya: mga sagurong nin komunikasyon sa panahon na haros an gabos ginigibo nang elektroniko, digital asin computerized. Sinasabing ginigibo kaining orog na kaskas an paglipat asin riribayán nin impormasyon. Kun kaidto kadakol nababangkag sa pakikipag-penpal sa nadukayan na amigo o amiga sa ibang nasyon, puwedeng hilingon na baduy na ini ngunyan huli sa pagkaigwa ta nin access sa email kun sain sa sarong pindot sa keyboard kan computer nakakaabot na tulos an satong mga surat.

KADAKOL SATO an labi-labing namumuya sa anuman na bago—bagong gamit, bagong bado, bagong rogaring, bagong gawe-gawe, bagong kapalibutan, asin kadakol pang ibang bago. Sa pag-abot kan bagong taon, namumuya an kadaklan na paghorop-horopan an mga agi-aging kaipuhan bagohon o mga gamit na kaipuhan baguhan. Sa paglipas kan panahon, may mga kayumagging Pinoy na boot nang mag-bago nin kublit. An konsepto kan kagayonan nabagohan naman. Siring man an mga balor asin mga pagtubod, nagkaigwa naman asin padagos na nagkakaigwa sinda nin bagong pagpapakahulugan.

EVERY NOW AND THEN, I would hear murmurs of queries on when train services to Bicol will resume. Most of these queries morph into desires and nostalgia to see the classic iron horse back clanging and honking along the tracks of our region. For now, as said in one of my poems, “the train station is quiet,” literally quiet—no personnel, no passengers, no vendors, no trains, only remnants of the rich past, memories of trains chugging to a complete halt at the station where throngs of passengers were caught in the noisy, liminal stupor of waiting and saying goodbyes.

KUN AN IMPLIKASYON kan surat ni Executive Secretary Paquito Ochoa ki Sipocot Vice-Mayor Beth Abergos iyo an padagos nang pagpaontok kan Libmanan-Cabusao Dam Project, tibaad panahon naman tanganing hanapon ta an mga pastidyong maysala kun tano ta an dam project na ini dai makatotoohan asin peligroso poon pa sa kapurupinònan. Siring sa saindang balùbagi sa samo kaidtong mga enot na arangkada kan LupiKontraDam, an mga maysalang ini iyo an maninigong apodón na peste huli sa saindang daing pakimànong pagratak sa pagsarig kan banwaan na enot na dapat nindang panoan.

SA HILÍNG KO, dikit-dikit nang narurugbâ an Libmanan-Cabusao Dam Project. Marurugba ini na dai man lamang nahiling kan mga tawo an pagtindog kaini. Kadakol nang mga nangyari, kadakol nang mga promesa, kadakol nang mga pinanaóng pautang. Mamomroblema na sa siringilan. Kadakol nang mga patubód na mangyayari, siring man na kadakol nang mga karibongan na dinara. Kadakol naman ining ginibong pagkabarangâ, asin man na kadakol na ining dinarang dai pagkasinarabotan. Sa katapusan, makusugon an pagtubod kong, siring sa itinutulod na adbokasiya, dai nanggad ini maitutugdok, siring sa samong dayaday na kamàwótan sa kapiripinònan kan pagkontra. An pagtubod kong ini sinusuportahan kan mga pahayag kan mga enot nang kagtulod kan dam na masakit na ining ipadagos.

IT WAS JUST accidental, but insightful, how I got into this whole episode of an eight-course menu de gustación customized for us at the Avenue Plaza here in Naga City. It was accidental too to enjoy the food with the country's food blogger extraordinaire, Anton Diaz, of wwwo.ourawesomeplanet.com. These were accidental because I was there only to participate in what Fr. Wilmer Tria called as brainstorming for a guided tour of Naga and nearby towns.

Babaye, ipinagboot kan karpinterong aki mo an samong pagkakan saiya.

IGWANG MGA PARAKANTA o magin mga koro ngunyan na nahihilig sa pag-awit nin mga contemporary classical songs minsan dai nin pagkasabot. Ini si mga Espanyol o Italyanong pinasikat na Josh Groban asin Andrea Bocelli kaiba man an mga bagong tubong sinda Paul Potts, Russel Watson asin iba pa. Minsan nakakangirit na mina-awit kita kan mga kantang ini mantang daing pagkasabot, alagad kun sa lente nin sensibilidad hihilingon, makaherak.